Демонстрациони огледи

Демонстрација различитих врста равнотеже

Тело је у стању равнотеже када његово тежиште има најнижи положај који је могућ за дату тачку ослонца или вешања. Помоћу даске у облику квадра са два отвора, од којих се један поклапа са тежиштем, могуће је демонстрирати сва три облика равнотеже (слика 1). Када је тачка вешања изнад тежишта даска ће спонтано заузети вертикалан положај чиме се постиже стабилна равнотежа. Тада се тежиште даске се налази у најнижем могућем положају за дату тачку вешања. Уколико се тачка вешања поклапа са тежиштем, даска је у стању   и ма како да је окренута остаје у том положају. Лабилана равнотежа се постиже ако је даска окачена тако да се њено тежиште налази тачно изнад тачке вешања. Ако се само мало помери у страну даска ће се окренути око тачке вешања и спонтано заузети положај стабилне равнотеже.

Пењање лопте уз стрму раван

Уколико се лопта од лаког материјала који са унутрашње стране има залепљен комад гвожђа спусти на стрму раван са благим нагибом као што је показано на слици 2, неће се скотрљати низ стрму раван, него ће сасвим неочекивано, почети да се креће на супротну страну. Котрљање уз стрму раван постаје сасвим логично ако се узме у обзир чињеница да тежиште лопте није на оси ротације, него је померено према комаду гвожђа. Почетна позиција лопте је таква да се тежиште налази изнад осе ротације и оно спонтано тежи да се спусти. Зато лопта не може да се котрља низ стрму раван, јер би тежиште морало да се подигне још више, него се спонтано окреће на другу страну и пење уз стрму раван, при чему се тежиште спушта.

Полуга

Равнотежу полуге могуће је демонстрирати помођу модела равнокраке полуге и комплета једнаких тегова са кукицама за вешање. Равнокрака полуга има облик лењира са низом избушених отвора на које се могу качити тегови као на слици 3. Тачка вешања налази се тачно изнад тежишта неоптерећене полуге, односно изнад средишњег отвора. Лево и десно се налазе остали отвори на међусобно једнаким растојањима. Неоптерећена полуга без тегова је у равнотежи и налази се у хоризонталном положају. Ако се један тег окачи, рецимо, на други отвор са леве стране, равнотежа се поремети и потребно је оптеретити полугу и са друге стране да би се уравнотежила. То се може постићи качењем једног тега на други отвор да десне стране или качењем два те га на први отвор са десне стране. Оглед се може понављати више пута са различитим комбинацијама тегова из чега се закључује да тегови морају бити распоређени тако да моменти сила којима делују на полугу са њених супротних страна, треба да буду једнаки да би она била у равнотежи.